همانند دوران حیات انسان ، سرمایه شرکت نیز می تواند افزایش یا کاهش یابد. تغییرات سرمایه به معنای بالا و پایین بردن سرمایه اولیه و ثبت شده شرکت است و ارتباطی با تغییر سرمایه واقعی ندارد. در این مقاله به فرآیند افزایش سرمایه شرکت پرداخته می شود. لازم به یادآوری است ، افزایش سرمایه از دو طریق قابل تحقق است :

1. افزایش مبلغ اسمی : مثلاَ مبلغ اسمی هر سهم از 500 به 700 تومان افزایش پیدا کند.
2. صدور سهام جدید ( افزایش تعداد سهام ) : در این روش مبلغ اسمی سهم هیچ تغییری نمی کند. مثلاَ اگر شرکت بخواهد به اندازه 200 میلیون تومان افزایش سرمایه دهد، معادل 200 میلیون سهام صادر می کند. در این صورت اولویت برای خرید سهام جدید با سهامداران شرکت است مگر آن که حق تقدم در خرید از سهامداران سلب شود و یا این که آنان نخواهند حق تقدم را اعمال کنند. در این روش، مبلغ اسمی سهم بدون تغییر باقی می ماند.
به موجب ماده 165 لایحه ، از شروط الزامی افزایش سرمایه، تادیه تمام سرمایه قبلی شرکت می باشد و اگر قبل از پرداخت تمام مبلغ اسمی سهام جدید صادر شود، در ماده 261 لایحه برای رئیس و اعضای هیات مدیره و مدیر عامل ، ضمانت اجرای جزایی پیش بینی شده است.

فرآیند افزایش سرمایه
به موجب ماده 161 لایحه، افزایش سرمایه با موافقت اکثریت دو ثلث آرای حاضر مجمع عمومی فوق العاده امکان پذیر است ، زیرا به موجب ماده 83 لایحه تغییر سرمایه در صلاحیت مجمع عمومی فوق العاده می باشد. افزایش سرمایه پس از پیشنهاد هیات مدیره و قرائت گزارش بازرس یا بازرسان به تصویب می رسد. تشریفات تصویب افزایش سرمایه عبارتند :
1. پیشنهاد هیات مدیره
2. قرائت گزارش بازرس یا بازرسان
3. تصویب مجمع عمومی فوق العاده

پیشنهاد هیات مدیره راجع به افزایش سرمایه
به موجب تبصره 2 ماده 161 لایحه، 2 مورد ذیل باید در پیشنهاد هیات مدیره رعایت شود :
1. توجیه لزوم افزایش سرمایه
2. گزارش درباره ی امور شرکت از بدو سال مالی در جریان شرکت . ( اگر راجع به سال مالی قبل تصمیم گیری نشده باشد، حاکی از وضعیت شرکت از سال مالی قبل باشد ).

گزارش بازرسان
به موجب تبصره 2 ماده 161 لایحه، گزارش بازرس شامل اظهارنظر درباره پیشنهاد هیات مدیره است. نهایتاَ به موجب تبصره یک ماده 161 لایحه، مجمع عمومی فوق العاده ضمن تصویب افزایش سرمایه شرایط مربوط به فروش سهام جدید و قیمت و نحوه پرداخت آن را مشخص و یا اختیار تعیین آن را به هیات مدیره می دهد.

تفویض عملی کردن افزایش سرمایه به هیات مدیره
به موجب مواد 162 و 163 لایحه، تصویب افزایش سرمایه منحصراَ با مجمع عمومی فوق العاده می باشد نه هیات مدیره . مجمع عمومی فوق العاده تنها می تواند اختیار عملی کردن افزایش سرمایه را به هیات مدیره واگذار کند نه اینکه اختیار تصویب آن را به هیات مدیره واگذار کند. مجمع عمومی فوق العاده می تواند به هیات مدیره اجازه دهد، ظرف مدتی که از 5 سال تجاوز نکند سرمایه شرکت را به مبلغ معین و به یکی از طرق قانونی افزایش دهد.
هم چنین به موجب ماده 164 لایحه ، " اساسنامه شرکت نمی تواند اختیار افزایش سرمایه را به هیات مدیره بدهد ".
مجمع عمومی فوق العاده می تواند اختیار عملی افزایش سرمایه را با تعیین 2 مورد به هیات مدیره واگذار کند :
1. مدت عملی شدن افزایش سرمایه که حداکثر 5 سال می باشد.
2. سقف مبلغ افزایش سرمایه .

اصلاح اساسنامه توسط هیات مدیره پس از افزایش سرمایه
به موجب ماده 163 لایحه، هیات مدیره در هر نوبت پس از عملی ساختن افزایش سرمایه باید حداکثر ظرف یک ماه مبلغ سرمایه مندرج در اساسنامه را اصلاح کند و مراتب را به مرجع ثبت شرکت ها اعلام دارد تا در پرونده شرکت ثبت و برای اطلاع عموم آگهی بشود.

حق تقدم در خرید سهام جدید
به موجب ماده 166 لایحه، هنگام افزایش سرمایه هر سهامدار شرکت به نسبت ( نه میزان ) سهامی که در شرکت دارد، در خرید سهام جدید حق تقدم دارد. مثلاَ اگر شخصی ده درصد سهام شرکت را مالک باشد و در زمان افزایش سرمایه 500 سهام جدید صادر شود، این سهامدار نسبت به ده درصد پانصد، یعنی پنجاه سهم حق تقدم خواهد داشت.
ایجاد حق تقدم مبنای قانونی دارد و منوط به پیش بینی در اساسنامه یا مجمع عمومی نمی باشد. حق تقدم زمانی مطرح می شود که سهام جدید منتشر شود والا اگر افزایش سرمایه از طریق بالا بردن مبلغ اسمی سهام صورت پذیرد، دیگر بحثی از حق تقدم به میان نمی آید زیرا شخص ثالثی وارد شرکت نمی شود. حق تقدم خرید سهام جدید یک حق مالی است، پس امکان نقل و انتقال آن وجود دارد.
در ماده 262 لایحه، برای رئیس و اعضای هیات مدیره و مدیر عامل که حق تقدم صاحبان سهام را نسبت به پذیره نویسی و خرید سهام جدید رعایت نکنند ضمانت اجرای جزایی پیش بینی شده است.

ثبت شرکت نیک

nikregister.com