موسسات غير تجاري
الف - تعریف و ثبت موسسه
تشكیل و موسسات غیر تجاری موسساتی هستند كه جهت مقاصد غیر تجاری مثل امور علمی ادبی یا امور خیریه و امثال آن تشكیل می شوند و تشكیل دهندگان آنها ممكن است قصد انتفاع داشته و یا نداشته باشند.
تشكیل مزبور از تاریخ ثبت شخصیت حقوقی پیدا می كنند و می تواند عناوینی از قبیل انجمن بنگاه كانون و امثال آن را اتخاذ نمایند.
موسسات غیر تجاری به دو قسمت تقسیم می شوند:
١- موسساتی كه هدفشان جلب منافع و تقسیم آن بین اعضا خود نباشد.
٢- موسساتی كه هدفشان جلب منافع مادی و تقسیم منافع مزبور بین اعضا خود یا غیر باشد مانند كانون های فنی و حقوقی و غیره.
حداقل شركا در موسسات فوق نباید كمتر از دو نفر باشد و قید سرمایه به هرمیزان مجاز است . موسسات غیر تجاری همانند موسسات تجاری باید در تهران دراداره ثبت شركتها و در شهرستانها دردایره ثبت شركتهای اداره ثبت مركز اصلی موسسه به ثبت برسند و جهت آن كلیه اقدامات تاسیس شركتها به همراه رعایت مواد آئین نامه اصلاحی ثبت تشكیل و موسسات غیر تجاری كه در سال ١٣٣٧ به تصویب رسیده است ضروری می باشد.
جهت ثبت تشكیلات غیر تجاری تسلیم اظهارنامه (فرم چاپی تقاضانامه ثبت موسسه به همراه ضمائم لازم در دو نسخه كه دارای تاریخ وامضا بوده الزامی است ضمائم آن شامل نسخه اصلی یا رونوشت وكالتنامه (در صورت تقاضا توسط وكیل) رونوشت.
گواهی شده تصدیق كشوری كه موسسه در آنجا به ثبت رسیده به همراه ترجمه مصدق فارسی آن دو نسخه اساسنامه و امضا تمام صفحات آن توسط شركا صورت مجلس مجمع عمومی موسس مبنی بر انتخاب هیئت مدیره و معرفی صاحبان امضا (دونسخه) رسید پرداخت حق الثبت و فتوكپی شناسنامه شركا می باشد.
در صورت غیر انتفاعی بودن موسسه اجازه نامه نیروی انتظامی محل جهت ثبت ضروری می باشد و در صورت انتفاعی بودن آن موضوع موسسه با مدارك تحصیلی و تخصص موسسین تطبیق داده شده سپس دستور ثبت صادر می گردد.
اساسنامه موسسات غیر تجاری می تواند مانند اساسنامه شركت با مسئولیت محدود باشد و در آن مواردی مانند موضوع موسسه ارگان اداره كننده (هیئت مدیره) وارگان تصمیم گیرنده (مجامع عمومی) و اختیارات آنها و غیره آورده شود.
موسسه مزبور دارای مجمع عمومی عادی و فوق العاده نیز می باشد كه هر كدام دارای وظایفی هستند. هیئت مدیره موسسه می تواند در مجمع عمومی عادی از بین شركا یا خارج از آن انتخاب گردد و مدیران می توانند برای مدت محدود یا نامحدود معین شوند و دارای اختیارات تام نیز می باشند مگر اینكه اساسنامه ترتیب دیگری را مقرر داشته باشد.
جلسات هیئت با حضور اكثریت اعضا موسسه رسمیت پیدا نموده و تصمیمات هیئت مدیره با اكثریت آرا مناط اعتبار خواهد بود.
در صورتی كه تقاضای ثبت مورد قبول واقع شود مراتب دردفتر مخصوصی ثبت و ورقه ای حاكی از تصدیق ثبت به تقاضا كننده داده می شود علاوه بر آن خلاصه مراتب در روزنامه رسمی یا یكی از روزنامه های كثیر الانتشار با هزینه متقاضی منتشر می گردد.
ب - انحلال وتصفیه
انحلال موسسات غیر تجاری می تواند اختیاری و با تصمیم مجمع عمومی فوق العاده و یا به موجب حكم دادگاه باشد . چنانچه انحلال اختیاری صورت گرفته باشد تصفیه آن مطابق مقررات مندرج در اساسنامه توسط مدیر یا مدیران آن انجام می گیرد ودر صورتی كه متصدی امر تصفیه وچگونگی انجام آن معین نشده باشد مجمع عمومی فوق العاده به هنگام انحلال یك نفر را به عنوان مدیر تصفیه با تعیین حدود اختیارات آن معرفی می نماید.
اگر انحلال به موجب حكم دادگاه باشد امر تصفیه به عهده متصدی تصفیه مقرر در اساسنامه خواهد بود و چنانچه متصدی مشخص نشده باشد دادگاه ضمن حكم انحلال یك نفر را جهت تصفیه معین می نماید و مطابق قانون تجارت امر تصفیه صورت خواهد گرفت.