ثبت نشان جغرافیایی ایران
کشور ما ایران به جهت قدمت تاریخی ، تنوع آب و هوایی، تنوع قومی و موقعیت جغرافیایی (چهارراه تجارت و ارتباطات دنیای قدیم قرار داشت براینکه جاده ابریشم از نیمه شمالی کشور جاده ادویه از نیمه جنوبی کشور عبور می کرده است) موجب شده که محصولات کشاورزی و فرآورده های جانبی و همچنین منابع ژنتیک آن بسیار متنوع گردد. و این برای مردم ما فرصت منحصر به فردی ایجاد می کند که بتواند یکی از مراکز تولید ، فرآوری و صادرات محصولات کشاورزی شود. لذا باید ضمن ایجاد بسترهای حقوقی لازم یاد بگیریم که چگونه از ظرفیتهای، حقوق مالکیت معنوی (صنعتی) چه در سطح ملی و چه بین المللی حداکثر استفاده ببریم.
خوشبختانه با تصویب قانون حمایت از نشانه های جغرافیایی مصوب 1383 و آئین نامه اجرایی آن نشانه های جغرافیایی در ایران پس از طی تشریفات قانونی ثبت سپس حمایت می گردد.
باتوجه به اینکه کشور ما عضو کنوانسیون پاریس راجع به حمایت از نشان جغرافیایی می باشد می‌توان این نشان های جغرافیایی را در سایر کشورهای عضو ثبت و تحت حمایت قرار داد.
ویژگی لازم جهت نشان جغرافیایی ایران
تعریف
بند الف ماده یک- نشانه جغرافيائي نشانه‌اي است كه مبدأ كالائي را به قلمرو، منطقه يا ناحيه‌اي از كشور منتسب مي‌سازد، مشروط بر اين كه كيفيت و مرغوبيت، شهرت يا ساير خصوصيات كالا اساساً قابل انتساب به مبدأ جغرافيائي آن باشد.
بند ب ماده یک- کالا، یعنی هرگونه محصول طبیعی و کشاورزی و یا فرآورده های آن یا صنایع دستی و یا تولیدات صنعتی.
بند د ماده یک - تولید کننده یعنی هر شخصی که به تولید و فرآوری محصولات کشاورزی دامی و غذایی یا ساخت و تولید ابزار صنعتی و مصنوعات دستی اشتعال دارد یا از مواد طبیعی به منظور تولید بهره برداری می‌کند یا در تجارت محصولات مذکور فعالت می کند.
نشانه های جغرافیایی زیر مورد حمایت نیستند:
الف - نشانه‌هائي كه با تعريف بند (الف) ماده (1) منطبق نباشند.
ب - نشانه‌هائي كه برخلاف موازين شرعي، اخلاق حسنه و يا نظم عمومي باشند.
ج - نشانه‌هائي كه در كشور مبدأ خود حمايت نمي‌شوند يا حمايت از آنها متوقف شده است يا متروك گرديده‌اند، در چارچوب معاهداتي كه كشور ايران به آنها ملحق شده است
مدت حمایت
دائمی
موارد اعتراض
طبق ماده 11 قانون هر ذي‌نفع يا مقام صلاحيتدار مي‌تواند موارد زير را از دادگاه بخواهد:
الف - ابطال ثبت نشانه جغرافيائي كه شرايط مقرر در ماده (5) درمورد آن رعايت نشده است.
ب - اصلاح ثبت نشانه، به اين علت كه نشانه موجود در گواهينامه ثبت با نشانه مورد نظر مطابقت ندارد و يا اين كه كيفيت، مرغوبيت، شهرت و يا ساير خصوصيات كالائي كه نشانه مبدأ جغرافيائي براي آن استفاده مي‌شود، در گواهينامه مربوط ذكر نشده يا ناقص است.
در هر دعوي كه برطبق اين ماده اقامه مي‌شود، دادخواست ابطال يا اصلاح به (مالك نشانه) يا قائم‌مقام قانوني او ابلاغ مي‌شود و به هزينه خواهان از طريق آگهي در روزنامه رسمي و يكي از روزنامه‌هاي محلي به اطلاع عموم اشخاص ذي‌نفع مي‌رسد.
طبق مواد 11،12،13،14،15،16 آیین نامه اجرایی نشانه جغرافیایی موارد اعتراض به صورت ذیل میباشد:
- در صورت رد اظهارنامه ثبت نشانه جغرافيايي مرجع ثبت ملزم است دلايل رد را به نحو مكتوب به متقاضي ابلاغ نمايد. متقاضي مي‌تواند ضمن پرداخت هزينه‌هاي مربوط ظرف مهلت مقرر اعتراض خود را به دادگاه تقديم نمايد.
تبصره ـ مهلت اعتراض براي اشخاص مقيم ايران 3 ماه و براي اشخاص مقيم خارج از كشور 6 ماه از زمان ابلاغ خواهد بود.
- هر شخصي كه نسبت به پذيرش ثبت اظهارنامه نشانه جغرافيايي اعتراض داشته باشد بايد ظرف مهلت 60 روز از تاريخ انتشار آگهي اعتراض خود را ضمن پرداخت هزينه‌هاي مقرر همراه با دلايل و مدارك استنادي به مرجع ثبت تسليم نمايد.
تبصره ـ اگر معترض شخصي است كه نشانه جغرافيايي قبلاً بنام او ثبت نشده‌است بايد در حين اعتراض ضمن پرداخت حق‌الثبت و تمام مخارج مربوطه اظهارنامه ثبت نشانه جغرافيايي خود را مطابق مقررات مندرج در قانون و اين آئين‌نامه تسليم نمايد.
- مرجع ثبت موظف است ظرف 30 روز نسخه‌اي از اعتراضيه را به انضمام مدارك و دلايل استنادي به متقاضي ثبت ابلاغ نمايد.
- متقاضي مكلف است از تاريخ ابلاغ اعتراضيه، پاسخ خود را ظرف 30 روز نسبت به اعتراض وارده به مرجع ثبت تسليم نمايد. در صورتي كه متقاضي ساكن ايران نباشد مهلت مذكور براي تسليم پاسخ 60 روز خواهد بود.
- هرگاه متقاضي به اعتراض معترض تمكين نمايد درخواست او مسترد شده تلقي مي‌شود و مراتب كتباً به معترض اعلام مي‌گردد تا در صورتيكه نشانه جغرافيايي وي به ثبت نرسيده باشد بر طبق اظهارنامه‌اي كه حين اعتراض تسليم شده است نسبت به‌ثبت آن اقدام نمايد.
- در صورت عدم تمكين متقاضي با درخواست معترض موضوع در كميته‌اي مركب از رئيس اداره و يك نفر به انتخاب رئيس سازمان و يك كارشناس به‌انتخاب مديركل ثبت شركتها و مالكيت صنعتي مورد رسيدگي قرار مي‌گيرد و تصميم كميته از سوي طرفين ظرف دو ماه براي اشخاص مقيم در ايران و 3 ماه براي اشخاص مقيم در خارج از ايران قابل شكايت در محاكم عمومي تهران مي‌باشد.
تبصره1ـ تصميم‌گيري در اين كميته با اكثريت آراء مي‌باشد.
تبصره2ـ كارشناس رسيدگي كننده نمي‌تواند نسبت به همان موضوع در كميته عضويت پيدا كند.
تغییرات
سازمان ثبت اسناد مي‌تواند درصورت وجود اشتباهات شكلي با اطلاع ذي‌نفع پس از بررسي دلائل و مدارك مستند نسبت به تصحيح اشتباه تصميم‌گيري و اقدام كند.
تبصره - چنانچه رفع اشتباه مستلزم تغيير در ثبت نشان باشد اين امر تابع مقررات مواد (7)، (8)، (9) و بند (ب) ماده (5) اين قانون خواهد بود.
(ماده 7
اظهارنامه ثبت نشانه جغرافيائي، توسط اشخاص زير به سازمان ثبت اسناد و املاك كشور تسليم مي‌شود:
الف - هر شخص حقيقي يا حقوقي و همچنين گروههائي از اين اشخاص كه در مكان جغرافيائي مندرج در اظهارنامه به توليد كالاي مذكور در آن مشغولند.
ب - هر مرجع صلاحيتدار در امر توليد، توزيع و سياستگذاري كالاي مورد ثبت.
ماده 8
موارد زير بايد در اظهارنامه قيد شود:
الف - نام، نشاني، تابعيت و سمت قانوني تسليم كننده.
ب - نشانه جغرافيائي كه ثبت آن درخواست شده است.
ج - مكاني كه نشانه جغرافيائي به آن مربوط است.
د - كالائي كه نشانه جغرافيائي به آن مربوط است.
هـ - كيفيت، مرغوبيت، شهرت و ساير خصوصيات كالائي كه نشانه جغرافيائي براي آن به‌كار مي‌رود.
تبصره - هزينه‌هاي ثبت اظهارنامه از متقاضي ثبت دريافت خواهد شد.
ماده 9
نحوه و مراحل ثبت اظهارنامه به قرار زير است:
الف - سازمان ثبت اسناد و املاك كشور اظهارنامه را از نظر مطابقت با بند (ب) ماده (5) و مواد (7) و (8) اين قانون و آئين‌نامه اجرائي آن بررسي كرده، درصورت دارابودن شرايط، آن را آگهي مي‌كند.
ب - درصورت عدم رعايت شرايط مقرر در بند (الف) ذي‌نفع يا مقام صلاحيتدار مي‌تواند برطبق آئين‌نامه اجرائي اين قانون، اعتراض خود را نسبت به تقاضاي ثبت نشانه جغرافيائي به سازمان ثبت اسناد و املاك كشور تسليم نمايد.
ج - سازمان ثبت اسناد و املاك كشور نسخه‌اي از اعتراضيه را به متقاضي ثبت ابلاغ مي‌كند. متقاضي مكلف است ظرف مهلت مقرر به آن پاسخ دهد، عدم ارسال پاسخ از سوي متقاضي درموعد مقرر به منزله انصراف از تقاضاي ثبت است.
د - هرگاه متقاضي متقابلاً پاسخي ارسال دارد، سازمان ثبت اسناد و املاك كشور نسخه‌اي از آن را دراختيار معترض قرار مي‌دهد و پس از بررسي نظرات طرفين، درمورد وارد بودن يا نبودن اعتراض تصميم مي‌گيرد.
هـ - هرگاه سازمان ثبت اسناد و املاك كشور تشخيص دهد كه شرايط مندرج در بند (الف) اين ماده رعايت شده و به تقاضاي ثبت نيز اعتراض نشده يا اعتراض رد گرديده، نشانه جغرافيائي را ثبت كرده و آگهي لازم را در اين خصوص منتشر مي‌كند و گواهينامه ثبت را به نام متقاضي ثبت صادر خواهد كرد.
ماده 5
نشانه‌هاي جغرافيائي زير مورد حمايت نيستند:
الف - نشانه‌هائي كه با تعريف بند (الف) ماده (1) منطبق نباشند.
ب - نشانه‌هائي كه برخلاف موازين شرعي، اخلاق حسنه و يا نظم عمومي باشند.)
مرجع ثبت ظرف 15 روز از تاريخ وصول از لحاظ رعايت جنبه‌هاي شكلي و شرايط مقرر در قانون و اين آئين‌نامه اظهارنامه و ضمائم آن را مورد بررسي قرار مي‌دهد.
اگر در نتيجه بررسي، مرجع ثبت ايرادات و نواقصي در اظهارنامه و ضمائم آن مشاهده نمايد بايد به صورت مكتوب و با قيد جزئيات مراتب را به متقاضي ابلاغ نمايد تا ظرف مهلت مقرر در اين آئين‌نامه اقدام به رفع نقص نمايد. در صورت عدم رفع نقص اظهارنامه رد مي‌شود.
تبصره ـ مهلت رفع نقص براي متقاضيان ايراني 3 ماه و براي متقاضيان خارج از كشور 6 ماه از زمان ابلاغ محاسبه مي‌شود. چنانچه مدت مزبور كفايت ننمايد متقاضي فقط براي يك بار مي‌تواند استمهال نمايد.