یکی از شرایط مهم برای ثبت طرح های صنعتی این است که طرح مورد درخواست ثبت جدید یا واجد تازگی باشد و به طور خلاصه طرحی جدید محسوب می شود که قبل از تاریخ تقدیم اظهارنامه یا قبل از حق تقدم اظهارنامه برای ثبت، برای عموم افشاء نشده باشد. در این نوشتار، به استثنائات وارده بر زوال جدید بودن طرح صنعتی می پردازیم.
1- مهلت ارفاقی
یکی از مواردی که جزء استثنائات وارده بر زوال تازگی و جدید بودن طرح های صنعتی است موضوع مهلت ارفاقی است که یکی از مباحث مهم در حوزه اختراع نیز تلقی می شود. در قوانین ملی خیلی از کشورها، انتشار و افشاء طرح صنعتی در یک مدت 12 ماهه یا 6 ماهه قبل از تسلیم اظهارنامه برای ثبت طرح صنعتی یا در موارد منقضی قبل از تسلیم اظهارنامه برای ثبت طرح صنعتی یا در موارد مقتضی قبل از تاریخ حق تقدم طرح صنعتی، خدشه ای به جدید بودن طرح صنعتی وارد نمی کند. هدف از این مهلت ارفاقی آن است که متقاضی ثبت طرح صنعتی فرصت کافی داشته باشد تا طرح صنعتی خود را در بازار تست کند ؛ تا بدینوسیله با اطمینان بیشتری نسبت به ثبت آن که بعضاَ مستلزم پرداخت هزینه های زیادی است اقدام کند.
البته بدیهی است در صورت عدم وجود یک هماهنگی بین المللی درباره مهلت ارفاقی، طراح ممکن است با خطر از دست دادن حقوق خود برای ثبت طرح صنعتی در کشورهای مختلف مواجه شود؛ زیرا قانون داخلی یک کشور می تواند طرحی را که دوازده ماه قبل افشاء شده، جدید تلقی نکند چرا که مثلاَ بیش از شش ماه از افشای طرح در قالب مهلت ارفاقی حمایت به عمل نمی آورد یا اینکه کشور دیگر اصلاَ مهلت ارفاقی را به رسمیت نشناسد.
با توجه به قسمت اخیر ماده 21 قانون مصوب 1386، مفاد قسمت اخیر بند ( ه ) ماده 4 این قانون در خصوص طرح های صنعتی قابل اعمال معرفی شده است.
همان طور که در قسمت اخیر بند ( ه ) ماده 4 قانون مصوب 1386 آمده است در صورتی که افشاء اختراع ظرف مدت شش ماه قبل از تاریخ تقاضا یا در موارد مقتضی قبل از تاریخ حق تقدم اختراع صورت گرفته باشد، مانع ثبت نخواهد بود.
بنابراین در مورد طرح های صنعتی نیز چنانچه افشاء ظرف مدت شش ماه قبل از تاریخ تقاضا یا در موارد مقتضی قبل از تاریخ حق تقدم طرح صنعتی صورت گرفته باشد، مانع ثبت نخواهد بود.
با توجه به قسمت اخیر بند ( ه ) ماده 4 قانون مصوب 1386 ذکر نکات ذیل ضروری به نظر می رسد :
- شورای اسلامی بنا به دلایل نامعلومی مهلت دوازده ماه به شش ماه تقلیل یافته است. همچنین طرح اولیه در رابطه با مهلت ارفاقی و مصادیق آن از صراحت بیشتری برخوردار بوده است. در بند ( 3 ) ماده 2 طرح اولیه آمده است : هر گاه افشاء اختراع ظرف مدت دوازده ماه قبل از تاریخ انقضاء یا در موارد مقتضی قبل از تاریخ حق تقدم صورت گرفته باشد و این کار به دلیل یا در نتیجه اعمالی باشد که توسط متقاضی یا ذی حق قبلی او انجام شده باشد، افشای اختراع برای عموم به مفهوم جزء 2 این بند محسوب نمی شود.
- با توجه به قسمت اخیر بند ( ه ) ماده 4 قانون مصوب 1386، افشاء اختراع متقاضی یا ذی حق قبلی او ظرف مدت شش ماه قبل از تاریخ تقاضا یا در موارد مقتضی قبل از تاریخ حق تقدم موجب تازگی اختراع نمی گردد. به عبارت دیگر، اطلاق مقرره هر نوع افشایی را توسط مخترع یا ذی حق قبلی او دربرمی گیرد. بنابراین حتی اگر افشای اختراع توسط خود مخترع یا ذی حق قبلی در نتیجه بی تجربگی و غیره هم باشد در حیطه استثنائات زوال تازگی قرار خواهد گرفت.
- با توجه به اطلاق مقرره یاد می شده می توان گفت که اگر افشای اختراع در نتیجه سوء استفاده اشخاص ثالث از رابطه خود با متقاضی یا ذیحق قبلی او صورت گرفته باشد نیز مشمول استثنائات زوال تازگی اختراع می گردد. بند ( 1 ) ماده 26 آیین نامه مصوب 1387 رئیس قوه قضاییه استنباط فوق را مورد تایید قرار داده است.
- افشاء در نتیجه شرکت در یک نمایشگاه رسمی نیز تحت شرایطی موجب زوال تازگی طرح صنعتی نمی گردد. بند (2) ماده 26 آیین نامه مصوب 1387 رئیس قوه قضاییه مراتب فوق را تایید می نماید .
2- طرح نمایش داده شده در نمایشگاه های رسمی بین المللی
بر اساس ماده 11 کنوانسیون پاریس برای حمایت مالکیت صنعتی، کشورهای عضو متعهد هستند که منطبق با قوانین داخلی شان مورد حمایت موقت را از اختراعات قابل صدور گواهینامه در ارتباط با کالاهای نمایش داده شده در نمایشگاه های بین المللی رسمی یا به طور رسمی شناسایی شده که در هر کشور عضو برگزار می شود، به عمل آورند. این حمایت موقت معمولاَ بر اساس قوانین کشورها به طرق گوناگون انجام می شود، یک طریق این است که یک حق خاص، مشابه با مورد مقرر در ماده 4 شروع می شود. این حق برای دوره معین، مثلاَ دوازده ماه از آن تاریخ حفظ می شود و در صورتی که به دنبال نمایش دادن در طی مدت مذکور، درخواستی برای حمایت داده نشود مقتضی می گردد.
طرق دیگر حمایت موقت ، اعطای مهلت ارفاقی است که در تعدادی از قوانین ملی کشورها به ویژه در ارتباط با گواهی های اختراع یافت می شود. بر این اساس در طی دوره معین برای مثال شش ماه یا دوازده ماه قبل از ثبت کردن یا قبل از تاریخ تقدم یک اظهارنامه گواهی اختراع، نمایش اختراع در یک نمایشگاه بین المللی باعث از میان رفتن تازگی و بداعت اختراع نخواهد شد.
در قوانین ملی خیلی از کشورها به موضوع طرح های صنعتی نمایش داده شده در نمایشگاه های رسمی اشاره شده است.
به موجب بند ( 1 ) ماده 120 قانون حق مولف مصر ، طرح صنعتی عرضه شده در نمایشگاه های ملی یا بین المللی اگر ظرف مدت 6 ماه از تاریخ به نمایش گذاردن آن به ثبت برسد طرح جدید محسوب می گردد.
در قانون طرح های صنعتی ژاپن نیز تلویحاَ به موضوع حمایت موقت از طرح نمایش داده شده در نمایشگاه ها اشاره شده است و به موجب بند ( 2 ) ماده 4 این قانون طرح ظرف مهلت 6 ماه از تاریخ اطلاع عموم از طرح وی می تواند اقدام به ثبت آن نماید.
با توجه به قسمت اخیر بند ( ه ) ماده 4 قانون مصوب 1386 و نظر به ماده 26 آیین نامه مصوب 1387 می توان گفت که قانونگذار ایران از اختراع و طرح های صنعتی نمایش داده شده در نمایشگاه های بین المللی در قالب مهلت ارفاقی حمایت کرده است و بر این اساس نظر کنوانسیون پاریس در خصوص مورد را تامین کرده است.
بر اساس بند ( 2 ) ماده 26 آیین نامه مصوب 1387 رئیس قوه قضاییه که با توجه به قسمت اخیر ماده 21 قانون مصوب 1386 و قسمت اخیر بند ( ه ) ماده 4 قانون مصوب 1386، قابلیت تسری به طرح های صنعتی نمی گردد. البته در این فرض متقاضی باید گواهی شرکت در این نمایشگاه را که به تایید مسئولان ذیربط رسیده همراه با درج این مطلب که اختراع فقط در نمایشگاه مذکور به نمایش گذاشته است ، ظرف 30 روز از تاریخ تسلیم اظهارنامه به مرجع ثبت تسلیم نماید.
همانطور که در تبصره ذیل ماده 26 آیین نامه مصوب 1387 رئیس قوه قضاییه آمده است ، منظور از نمایشگاه رسمی نمایشگاهی است که توسط دولت یا ادارات ذی صلاح داخلی تشکیل می شود و یا توسط دولت یا اشخاص ذی صلاح در یک کشور عضو کنوانسیون پاریس و در سطح بین المللی برگزار می گردد. در فرض اخیر گواهی مسئولان ذی ربط نمایشگاه رسمی باید به تایید نمایندگی های جمهوری اسلامی ایران رسیده باشد.
با توجه به بند ( ه ) ماده 4 و همچنین قسمت اخیر ماده 21 قانون مصوب 1386 و ماده 26 آیین نامه مصوب 1387 رئیس قوه قضاییه، ذکر نکات ذیل ضروری به نظر می رسد :
- چنانچه افشاء طرح صنعتی در نتیجه شرکت در یک نمایشگاه رسمی صورت گرفته باشد موجب زوال تازگی طرح صنعتی نیست. در این فرض متقاضی باید گواهی شرکت در نمایشگاه را به تایید مسئولان ذی ربط رسانده و همراه با درج این مطلب که اختراع فقط در نمایشگاه مذکور به نمایش گذاشته شده است، ظرف 30 روز از تاریخ تسلیم اظهارنامه به مرجع ثبت تسلیم نماید.
- منظور از نمایشگاه رسمی نمایشگاهی است که توسط دولت یا ادارات ذی صلاح داخلی تشکیل و برگزار شده باشد. برگزاری نمایشگاه توسط دولت یا اشخاص ذی صلاح در یک کشور عضو کنوانسیون پاریس و در سطح بین المللی نیز کفایت می کند؛ البته در فرض اخیر طراح باید گواهی مسئولان ذی ربط نمایشگاه رسمی را به تایید نمایندگی های جمهوری اسلامی ایران برسانند.
- به نظر می رسد مهلت ارفاقی شش ماهه، علاوه بر مهلتی است که به عنوان حق تقدم پیش بینی شده است.
3- حق تقدم
حق تقدم در بحث طرح صنعتی به این صورت است که اگر شخصی بر اساس کنوانسیون پاریس برای حمایت مالکیت صنعتی اظهارنامه ای برای ثبت طرح صنعتی به یکی از کشورهای عضو این کنوانسیون تسلین کند، به مدت شش ماه از تاریخ ثبت اظهارنامه این طرح صنعتی، در هر یک از دیگر کشورهای عضو این کنوانسیون بر دیگر اشخاص حق تقدم دارد.
با توجه به مراتب فوق چنانچه موضوع طرح صنعتی بعد از اولین درخواست ثبت که بر اساس آن مطالبه حق تقدم می شود و قبل از تاریخ انقضای مهلت حق تقدم ( شش ماه ) مورد انتشار یا بهره برداری قرار گیرد، این انتشار یا بهره برداری مانع استفاده از حق تقدم و موجب عدم ثبت موضوع طرح صنعتی در کشورهای بعدی ( کشورهایی که از آن ها مطالبه حق تقدم می شود ) به لحاظ زوال تازگی طرح صنعتی نخواهد شد.
ثبت شرکت فکر برتر
{ ارائه دهنده ی خدمات تخصصی ثبت طرح صنعتی و ثبت اختراع }


ثبت علامت فکر برتر - https://companyregister.ir